การละเล่นพื้นบ้าน
.........
การละเล่นพื้นบ้าน นับวันแต่ละเลือนหายไป เพราะบ้านเมืองเปลี่ยนไปการละเล่นก็มีแปลก ๆ ใหม่ ๆ เข้ามาแทน โดยเฉพาะไอที มันรุกเราจนตั้งตัวไม่ทันทำให้คนรุ่นใหม่ ลืมเรื่องราวหนหลังไปเกือบหมดสิ้น เหลือไว้เพียงตำนาน ที่คนแก่รุ่นปัจจุบันยังไม่มีปัญญาเล่าให้ลูกหลานฟัง เว้นแต่อยากรู้ก็ลองเสาะหาดูครับ ตอนนี้ข้อมูลบนอินเตอร์เนตมีให้ค้นหาได้มากมาย แต่ก็ต้องดูให้ดี เพราะบางทีก็เจอข้อมูลที่ไม่แน่นพอ ขาดเหตุผล ขาดหลักฐาน เคยเห็นการเล่นของเด็ก ๆ สมัยก่อนหลายอย่างเช่น เป่ายาง ซ่อนหา หมากเก็บ รีรีข้าวสาร มอญซ่อนผ้า กาฟักไข่ งูกินหาง ทอยเส้น ม้าก้านกล้วย ชักว่าว เป่ากบ โพงพาง ตี่จับ กระโดดเชือก ชักคะเย่อ ปริศนาคำทาย รำวง ลูกช่วงหรือลูกโยน ไม้หึ่ง
ตากระโดด(ตากะโหลก)เรือบก สะบ้า หมากข่าง ขาโถกเถก แข่งเรือ โค้งตีนเกวียน เดินกะลา ตีเลี่ยน(จี้งล้อ) ดีดหลุมเม็ดมะขาม หมากหาบ เสือกินหมู ฯลฯ จะลองหยิบมาเล่าสู่กันฟัง พอเป็นตัวอย่าง ดังต่อไปนี้
การเล่นเป่ายาง
ยางรัดของ สมัยก่อนเป็นของเล่นที่ต้องสะสม ใช้เศษเหล็กไปแลกมา ใช้หมากงิ้วหรือนุ่นแลกกับพ่อค้า มียางก็เล่นกับเพื่อน ๆ ได้ เขาเล่นกันด้วยยางหลายอย่าง ง่ายหน่อยก็ เป่ายาง โดยนั่งประจันหน้ากัน เดิมพันตาละ เส้นเดียว อันนี้เป่าให้ยางวิ่งชนกัน ของใครทับยางของคู่ต่อสู้ได้ คนนั้นชนะได้เดิมพันไป ถ้าตาละหลายเส้น ก็กองรวมกันไว้ตรงกลาง แล้วผัดกันเป่ายางตัวเก่งให้มันกระโดดทับกองยาง ทำได้ก่อนก็รับเอาไป เห็นง่าย ๆ แต่มันสนุกจนลืมกินข้าวเลยแหละ
แข่งหมากจิ้งล้อ กลิ้งล้อ ตีนเลี่ยน (ล้อเลื่อน)
การเล่นแบบนี้ต้องมี อุปกรณ์การเล่น ได้แก่ วงล้อกลม ๆ ทำจากท่อนไม้ งิ้ว เลื่อยหน้าตัดเหมือนทำเขียงไม้ หนาสักนิ้วถึงนิ้วครึ่ง จะได้วงล้อขนาดเส้น ผ่าศูนย์กลาง 6 - 10 นิ้ว กำลังดี หรือจะใช้เศษไม้กระดานมาวาดวงกลม ตามขนาดที่ต้องการแล้วใช้มีดหรือเลื่อยฉลุ เจียนให้เป็นแผ่นกลม ๆ ก็ใช้ได้ แผ่นวงกลมที่ได้มาตรงกลางเจาะรูเล็ก ๆ สำหรับสอดเพลาที่ทำด้วยตาปู สอดมาจากคันไม้ไผ่ ที่ทำหน้าที่เหมือนตะเกียบจักรยาน สำหรับ คันทำจากไม้ไผ่ผ่าสองซีกปลายเจาะรูสอดเพลาตาปูลอดวงล้อไว้ตรงกลาง ตอกลิ่มถ่างปลายไม่ให้หนีบวงล้อ ทดลองหมุนวงล้อดู ถ้าหมุนได้คล่องก็ใช้ได้ ด้ามจะทำที่จับไว้ด้วยเวลาใช้งานหมากจิ้งล้อ ใช้ปลายด้ามพาดบ่า สองมือจับแฮนด์ บังคับให้ล้อวิ่งตรง เลี้ยว ตามใจชอบ การได้เปรียบอยู่ที่วงล้อ หมุนคล่องไม่ติดขัด ผู้จัดทำต้องพยายามทำให้เพลาและรูที่สอด ไม่ฝืด หมุนได้คล่องตัว (จิ้ง= กลิ้ง)
วิธีการเล่น
๑.การเริ่มต้นผู้เล่นจะยืนเรียงกันโดยใช้ไม้ไผ่ด้านปลายวางไว้ที่บ่าแล้วจับให้แน่น
๒.สัญญาณบอกเริ่มวิ่ง ผู้เล่นก็จะดันตีนเลี่ยนให้วิ่งออกไป เพื่อให้ถึงเส้นชัยซึ่งอาจจะเป็นระยะทาง ๕๐ เมตร หรือ ๑๐๐ เมตร
๓.การสิ้นสุดการเล่นใครถึงเส้นชัยก่อนเป็นผู้ชนะ
เล่น ขี่ไม้ขาโถกเถก
............... การละเล่นอีกอย่างที่กระผมชอบมาก คือเดินขาโถกเถก เห็นพวกพี่ ๆ เขาจับกลุ่มกันเดินไปรอบ ๆ หมู่บ้าน สาว ๆ เห็นร้องทักกันเจี้ยวจ๊าว ขอลองมั่ง หนุ่ม ๆ ก็ตั้งใจสอนซะเหลือเกิน ให้สาวขึ้นยืนแล้วประคองพาเดิน ไม่กี่ก้าวก็ล้มแผละแล้วก็เฮฮากัน พวกขี่ไม้โถกเถก เขาพากันเดินไปที่สนามฟุตบอลที่อยู่ติดหมู่บ้านเพื่อวิ่งแข่งกันครับ
อุปกรณ์
..............นิยมใช้ไม้ไผ่ที่มีแขนงหนาแข็งแรงพอใช้เป็นที่เหยียบได้ ไม้ลำเล็ก ๆ ขนาดโตเท่าด้ามมีด ลิดแขนงเหลือไว้เหยียบด้วยฝ่าเท้าสัก 3-4 นิ้ว ที่เหยียบสูงสัก 12 นิ้วสำหรับเด็ก ๆ สูงมากขึ้นสำหรับผู้ใหญ่ จากที่เหยียบ ต่อไปยาวสัก 4 ฟุต ไว้สำหรับจับเวลาเดิน ใช้ไม้คู่หนึ่ง ใช้แทนรองเท้าได้เลยครับ
............ การใช้งานเหยียบขาซ้ายขวาบนแขนงไม้ขาโถกเถก พยายามทรงตัวไม่ให้ล้มแล้ว ค่อย ๆ ก้าวเดิน เหมือนหัดจักรยาน จนรู้จังหวะยก ก้าว ลง ยังกะเดินจงกรม แรก ๆ หัดเดิน ให้ชำนาญก่อน แล้วค่อยหัดวิ่ง เพราะเขาแข่งขันการวิ่งด้วยขาโถกเถกกัน
วิธีการเล่นแข่งวิ่งไม้โถกเถก
................ จัดทีมแข่งโดยใช้กลุ่มอายุ หรือจัดกลุ่มเด็กชาย หนุุ่ม ๆ เด็กหญิง สาว ๆ ความสูงต่ำต่างกันไม่เกี่ยง เพราะต่ำคล่องตัวกว่า สูงก้าวยาวกว่า แข่งกันได้ แข่งกันคราวละ 5 - 10 คนกติกา เหมือนการวิ่ง 80 เมตร เริ่มต้นจะขีดเส้นตรงให้ประจำที่ กรรมการให้สัญญาณ ไปได้ค่อยขึ้นขี่ไม้โถกเถก ออกเดินหรือวิ่งไปยังเส้นชัย ระยะทางประมาณ 30 เมตร ใครถึงก่อน โดยไม่ล้มคือผู้ชนะ ได้สิทธิ์ เขกหัวเข่าคนแพ้ แต่ละสนามมีการแข่งกันหลายสิบรุ่น ที่ สนุกมากคือสนามรุ่นผสม หนุ่มสาวเขาท้าทายกัน แต่เห็นสาวชนะทุกที มารู้ทีหลังว่า หนุ่มมันอยากให้สาวตีเลยแกล้งแพ้ คนรุ่นโบราณก็ชีกอเป็นนะฮ้า
-----------------
ข้อเขียนเดิม นำมาเก็บไว้ที่บลอก
ขุนทอง ตรวจทาน 1/8/59
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น