รำลึกถึงวันวิสาขบูชา

.........29 พฤษภาคม 2561 วันขึ้น 15 ค่ำ วิสาขมาส เวียนมาบรรจบอีกวาระหนึ่ง ปีที่แล้ว ได้เขียนโคลงระลึกถึงวันสำคัญดังกล่าว มาปีนี้ ขอใช้ของเดิมแล้วกัน ปีที่แล้ว แต่งเมื่อวันที่ 4-7 พฤษภาคม 2560 และได้โพสบูชาวันวิสาธบูชาไปแล้ว แต่ไม่ได้เขียนคำชี้แจงใด ๆ มาปีนี้คงใช้ของเดิม เพราะอ่านดูแล้ว เนื้อหาสาระยังครอบคลุมดีอยู่ คงทำแค่ตรวจทานแก้ไขบ้างเล็กน้อย ก็โพสบูชาวันวิสาขบูชาปี 2561 อีกครั้ง และเขียนคำชี้แจงกำกับไว้ด้วย

                                                                  ขุนทอง ศรีประจง
                                                                     29 พค.2561

                                                        วิสาขบูชา

                                                     -----------------

	1	O..โอมนมัตถุไท้	สัตถา
		จักกล่าวพรรณนา	นอบน้อม
		ตัสสะศาสดา	นบท่าน   แลนา
		ไตรทวารครบพร้อม	กราบไหว้บูขา
	2	O..ลุวิสาขะแล้ว	ปุณณมี
		วันเลิศงามดิถี	ถ่องแท้
		มงคลส่งเสริมศรี	สุดสง่า   นักแฮ
		กาลพระประสูติแล้	โลกรู้วิสาข์มี
	3	O..แปดสิบปีก่อนตั้ง	ศักราช
		เดือนหกวันเพ็ญชาติ	สุดท้าย
		สามสิบทัศน์ทรงมาด	หมายพุทธ   ภูมิแล
		วันประสูติดูคล้าย	เทพซ้องสักการ
	4	O..บารมีบานเบิกถ้วน	สมมี
		มากหมู่ปราชญ์พาที	ท่านอ้าง
		หากอยู่จักรพรรดิ์มี	มากค่า   พระแฮ
		ออกบวชจักเสกสร้าง	เอกอ้างศาสดา
	5	O..ราชาทรงจัดให้	ครองเรือน
		แบบอย่างกษัตริย์เหมือน	มั่นพร้อม
		เสียดายที่เหตุเตือน	แตกต่าง   แลนา
		ทูตแห่งเทพแวดล้อม	ส่งให้คำนึง
	6	O..ชาติชราถึงยากป้อง	แปรปรวน
		แตกดับทุกข์ผันผวน	แผดไหม้
		โมกข์ธรรมที่จริงควร	คงอยู่   แลนา
		ทรงผนวชจนได้	ดั่งรู้เพาะเพียร
	7	O..อยากเรียนใครรู้เรื่อง	ทุกข์ทน
		ลือว่าดาบสคน	หนึ่งนั้น
		อาฬารสอนมนต์	มาแต่   นานแล
		ฌานสี่จึงจบชั้น	ชื่อชั้นศึกษา
	8	O..ต่อมาก็จบได้	แนวฌาน
		มิใช่ทางสืบสาน	เสาะเข้า
		ลาจากต่อไปปาน	ปลงจิต   แลนา
		มีใหม่หวังจักเต้า	สืบไว้หนทาง
	9	O..ลางว่าอุทกะเจ้า	ดาบส
		สอนเก่งฌานปรากฎ	แก่กล้า
		แปดฌานที่กำหนด	ทรงเล่า   เรียนแฮ
		จบหลักสูตรมิช้า	เช่นนี้เองฌาน
	10	O..ญาณเห็นยังไม่พ้อง	โมกขธรรม
		ฌานนี่ดับทุกข์นำ	ทับไว้
		ออกฌานวิ่งมากรรม	ยังอยู่   แลนา
		ยังมิอาจตัดได้	อีกแล้วอำลา
	11	O..ทรงหาแบบทุกข์แท้	ทรมาน
		ลองอดกินอาหาร	แต่น้อย
		ซูปผอมยิ่งดูปาน	โครงซาก   ผีแล
		หลายเรื่องลองเรียบร้อย	ผ่านแล้วหกปี
	12	O..ยังมีพราหมณ์ใหญ่น้อย	ชวนกัน
		ออกบวชรอสักวัน	จักได้
		โมกขธรรมอย่างเสาะสรร	หาอยู่   แลนา
		องค์ท่านชายพบไซร้	จักให้สอนพลัน
	13	O..โกญทัญญะผู้	วัยเฒ่า
		เคยบอกทายเมื่อเยาว์	เยี่ยงนี้
		จักบวชแน่นนอนเรา	มาดมั่น
		จึงออกตามบวชชี้	อยากได้โมกขธรรม
	14	O..หกปีจำแต่เฝ้า	รอคอย
		ลำบากยังตามรอย	อยู่เฝ้า
		ถึงคราวพระถดถอย	เลิกข่ม   ตนแฮ
		นึกว่าหมดหวังเต้า	ต่างเต้าจากไป
	15	O..อุรุเวลสงบได้	เงียบงัน
		พระนั่งทบทวนสรรพ์	กิจถ้วน
		อรุณรุ่งสตรีพลัน	ถวายภัตต์   แลนา
		ปายาสหญิงงามล้วน	ชื่อเจ้าสุชาดา
	16	O..ภัตตาถาดเสร็จทิ้ง	ลอยธาร
		ทรงจิตอธิษฐาน	บ่งไว้
		หวังเป็นพุทธหาญ	หากเสร็จ   สมแฮ
		ขอถาดลอยทวนได้	ถูกแล้วทวนธาร
	17	O..มินานประทับใช้	เพ็ญเพียร
		จิตผ่องแนบวนเวียน	ไต่เต้า
		องค์ฌานหนึ่งสองเบา	โลดแล่น
		พระเชี่ยวชาญออกเข้า	รูปล้วนสี่ฌาน
	18	O..ตรึงญาณนำน้อมสู่	ปัญญา
		เกิดช่องวิปัสสนา	เลิศแล้ว
		อริยสัจมัคคา	เกิดก่อ   แลนา
		คือพุทธญานแก้ว	ตรัสรู้โมกขธรรม
	19	O..จำเพ็ญเดือนหกนั้น	ปุณณมี
		ฤกษ์ตรัสรู้ศรี	พุทธเจ้า
		เกิดก่อนศักราชมี	นับเนิ่น   แลนา
		สี่สิบศกยิ่งเข้า	เศษห้าปีปลาย
	20	O..ทรงคุณหลายหลากล้วน	อัศจรรย์
		ตัดขาดกิเลสอัน	หยาบกล้า
		ละเอียดอ่อนก็พลัน	หมดจด   แลนา
		พิสุทธิ์คุณเลิศหล้า	โลกนี้สุดงาม
	21	O..วิชชาสามเกิดด้วย	บารมี
		รำลึกชาติวิถี	ก่อนนั้น
		ปุพเพนิวาสดี	ชัดยิ่ง
		นับหมื่นชาติม่านกั้น	เปิดให้เล็งญาณ
	22	O..จตูปปาตด้าน	สรรพสัตว์
		เกิดดับทรงทราบชัด	ส่องแจ้ง
		อาสวักขยตัด	สามสิ่ง   เลิศแล
		พุทธะญาณพระแสร้ง	เสกได้เป็นเลย
	23	O..เสวยวิมุตแล้ว	สงบสรรพ์
		ตริกิจสอนสัตว์อัน	ยากล้ำ
		โลกุตตรธรรม์	ลึกยิ่ง   นักแล
		ใครเล่าจักล่วงก้ำ	ก่อเกื้อหนักใจ
	24	O..อาศัยพระมากด้วย	เมตตา
		ตรองหมู่มองประชา	แผกบ้าง
		ดอกบัวที่ชลา	หลากเหล่า   แลนา
		จมอยู่ดินโคลนข้าง	ยากแท้โผล่มา
	25	O..ถูกกินปลาเต่าจ้อง	ดึงไป
		เหมือนหมู่ชนมากใน	กเลสหุ้ม
		มากเพียรแต่ยากไข	แสงส่อง   ใจแล
		หมดท่าจักโอบอุ้ม	ยากเอื้อมมรรคมัว
	26	O..บางบัวงอกโผล่ได้	แดนธาร
		คงบ่ทันจะนาน	น่าพ้น
		เหมือนพวกที่เพียรวาร	เวียนว่าย   นานแล
		คงจักบรรลุค้น	พบได้โมกขธรรม
	27	O..กลุ่มสามบัวปริ่มซ้ำ	รอบาน
		วันพรุ่งสุรีย์ฉาน	สาดต้อง
		งามนักยิ่งบัวลาน	แลหลาก   งามแฮ
		คนที่บุญมากจ้อง	ฝึกได้เร็วตาม
	28	O..กลุ่มบัวงามผุดพ้น	ชลธี
		แสงแผ่ดวงสุรีย์	รุ่งเช้า
		บัวบานยิ่งงามสี	สวยสง่า
		งามดั่งคนฉลาดเจ้า	จักพร้อมรับการ
	29	O..พระสานโอวาทด้วย	เมตตา
		ทรงประกาศศาสนา	แต่นั้น
		นับพันหมื่นประชา	ชมชื่น   ธรรมแล
		นามพุทธศาสน์ชั้น	เช่นชั้นศาสนา
	30	O..สัพพปาปัสส์นั้น	แนะวาง
		กุสลัสสูทาง	ที่ให้
		สะจิตตะพึงสาง	ใสส่อง   ใจนา
		สามหลักยึดจักได้	ส่องแจ้งแสงธรรม
	31	O..สามหลักกรรมที่ให้	ศึกษา
		คือหนึ่งสีลสิกขา	เคร่งพร้อม
		ทุกเหล่าพัฒนา	ศีลแกร่ง   แลนา
		สุคติแวดล้อม	เกิดด้วยสีลคลอง
	32	O..จิตสิกขะต้อง	เตือนตน
		ใจมั่นใจแกร่งกล	เกริกกล้า
		ควรการก่อกิจจน	จักล่วง   แลนา
		ชาวพุทธทุกถ้วนหน้า	นอบน้อมสิกขา
	33	O..ปัญญาสิกขะล้น	เลิศมี
		สองฝ่ายคือโลกีย์	ก่อไว้
		วิชชาชีพฝึกดี	ควรคู่   การแล
		สรรแต่ปริญญาไซร้	ใช่แล้วสิกขา
	34	O..โลกุตตรสร้าง	สิกขา
		เกิดก่อเลิศปัญญา	ยิ่งแจ้ง
		นิพพานที่สัตถา	เที่ยวนั่น   แลนา
		โดยวิปัสนาแสร้ง	ส่องได้มรรคมนต์
	35	O..บุญกุศลสั่งสร้าง	สรรพ์ดี
		ทานมัยหนึ่งมี	มุ่งแล้ว
		จักชะโลภห่างนี	ใจแจ่ม   เบาแฮ
		สีลมัยขัดแคล้ว	โทสให้เบาบาง
	36	O..ภาวนามยะสร้าง	สิกขา
		ฝึกเคร่งวิปัสสนา	ย่อมรู้
		งมงายโง่ปัญญา	เยียวขัด   แลนา
		ยอดเยี่ยมพุทธะสู้	สิ่งร้ายกิเลสมวล
	37	O..พระธรรมชวนแผ่กว้าง	ไกลวิถี
		ศาสนามั่นมี	แก่นกล้า
		บริษัทต่างยินดี	โดยชื่น   แลนา
		คุณยิ่งงามดังฟ้า	ฟากฟ้าแดนดาว
	38	O..ถึงคราวพระจักต้อง	อำลา
		แปดสิบนับชันษา	ครบถ้วน
		สังขารร่วงโรยรา	ลับล่วง   แลนา
		ยังห่วงสัตว์โลกล้วน	ฝากไว้พจมาน
		(อิทานิ ภิกขเว	วยธัมมา
		สังขารา	สัมปาเทถะ)
	39	O..ดูกะระท่านทั้ง	หลายเอย
		จงอย่ามัวเมินเฉย	สิ่งนี้
		สังขารย่อมเสือมเคย	คงอยู่   แลนา
		ธรรมชาติย่อมชี้	เช่นนั้นตัวตน
	40	O..กิจเราคนอื่นด้วย	ดูควร
		พึงเร่งทำเสร็จชวน	ชัดเกื้อ
		มิประมาทเรรวน	รออยู่
		รีบเร่งทำทรงเอื้อ	เอ่ยแล้วนิพพาน
	41	O..สังขารปรุงแต่งด้วย	กิเลส
		ทรงดับโดยพิเศษ	ตรัสรู้
		สังขารร่างกายเหตุ	ปรุงแต่ง   อยู่แล
		ทรงนิพพานรอบสู้	สุดสิ้นสงบเย็น
	42	O..วันเพ็ญเดือนหกแจ้ง	จำลา
		นับหนึ่งพอศอมา	เมื่อนั้น
		รำลึกยิ่งโหยหา	เห็นยิ่ง   คุณแฮ
		เพียงชัวกาลแสนสั้น	เสกสร้างคุณานันต์
	43	O..สองพันห้าร้อยเศษ	หกศูนย์
		ธรรมท่านยังสมบูรณ์	บอกแท้
		ทำดีย่อมดีพูน	พัฒน์ผ่อง   แลนา
		ทำชั่วบาปจริงแล้	โลกรู้คนเห็น
	43	O..เย็นจิตขอนอบน้อม	สักการ
		ขอจักปฏิญาณ	เยี่ยงนี้
		สิกขานั่นขอขาน	ขุกเคร่ง
		ทำเพื่อตนเองชี้	ช่องใช้สรณัง
	44	O..พุทธังสรณะแท้	คัจฉา
		ธัมมะแลสังฆา	ครบแก้ว
		สามดวงหัทยา	ยึดแน่น
		อย่างอื่นมิต้องแล้ว	แค่นี้พองาม
	45	O..ทำบุญตามอย่างได้	ดูมา
		ทำทานลดโลภา	ผ่องแจ้ง
		ถือศีลลดโทสา	เย็นยิ่ง   ใจแฮ
		ภาวนาหวังแสร้ง	เสกสร้างปัญญา
	46	O..วันวิสาขะได้	คำนึง
		คุณพุทธะตราตรึง	ติดไว้
		มิเลือนทุกวันจึง	จดจ่อ
		มิประมาททำได้	พึ่งได้รัตน์ไตร
	47	O..จิตเตสังกิลิฏฐ์ไล้	เลอะเลือน
		หมองหม่นคติเตือน	จักได้
		ทุคติเป็นเหมือน	หมายมั่น   จริงแฮ
		ใจหม่นหมองเองไซร้	ดั่งสร้างทางแนว
	48	O..จิตอสังกิลิฏฐ์แผ้ว	ผ่องมน
		สุคติก็กล	ก่อไว้
		ดำเนินสู่มงคล	คติ   สุขแล
		พุทธภาษิตให้	หากแจ้งคุณเติม
	49	O..เบญจมะเริ่มต้น	พฤษภา
		ปีหกศูนย์พรรณนา	นับแล้ว
		มินานสี่วันมา	มาดมั่น   แลนา
		สัตตมวารแผ้ว	ผลิตสิ้นสุดยาม
	50	O..ขุนทองนามข้าคิด	ขีดเขียน
		ศรีประจงเพาะเพียร	พากย์เอื้อ
		เตรียมกลพุ่มธูปเทียน	ธุกราบ
		นมัสสการเกื้อ	กราบเกื้อสักการ
		------------------------ ขุนทอง ประพันธ์