กาพย์เบ็ดเตล็ด

.............ผมเขียนโคลงสอนหลานหยุดไปแล้ว เพราะยาว 400 บท สงสารคนอ่าน คงเข็ดอ่านโคลงไปอีก นาน มาวันนี้ก็นึกอยากเขียนกาพย์มั่ง เพราะไม่ได้เขียนนานแล้ว เนื้อหาตามสบายแล้วแต่จะนึกได้ ก็เลยยังไม่มีหัวเรื่องแน่นอน อาจต้องใช้เบ็ดเตล็ดไปก่อนแล้วกัน 

.........

เปลี่ยนศักราช     กาพย์ยานี 11      @..วันเสาร์หนึ่งเมษา เปลี่ยนลีลาจารอักษร     ใช้กาพย์แทนบทกลอน ชื่อยานีสิบเอ็ดคำ     วรคคหน้านับห้าหยุด แถวหลังสุดหกถลำ     ขาดเกินมิดีจำ นับสิบเอ็ดทุกบาทไป     คำห้าส่งสัมผัส คำแปดจัดรับคำไข     ท้ายบาทเขาส่งให้ รับเอาไว้สัมผัสงาม     ส่วนคำที่สิบหก ยกรับคำสิบเอ็ดถาม     รับเสียงเดียวติดตาม คือรูปแบบกาพย์ยานี      @..ย่างเข้าเดือนเมษา วันเวลาเปลี่ยนดิถี     สิบสามเมษพอดี ดีกรีศูนย์สุริยา     เป็นวันสิ้นปีเก่า ตามคำเขาสงกรานต์หนา     สิบสี่ล่วงเข้ามา หนึ่งองศาปีใหม่พลัน     สิบห้าเปลี่ยนศกแล้ว ระกาแก้วหฤหรรษ์     ปีวอกจำห่างกัน นับแต่นี้ปีระกา     ขอส่งพรปีใหม่ ล่วงหน้าให้สุขหรรษา     หมดทุกข์โศกนานา ไร้โรคาสุขสมบูรณ์     อายุยืนยาวยิ่ง เคราะห์ทุกสิ่งหายสาบสูญ     โชคลาภพึงไพบูลย์ ผุดผ่องพรรณเพียงจันทร     สุขกายสบายจิต เย็นสนิทสโมสร     ลาภยศทุกบทตอน อุดมเกียรติวัฒนา     การงานจงราบรื่น ทุกวันคืนลาภที่หา     เงินทองไหลหลั่งมา ธนวัฒน์ร่ำรวยเทอญ ฯ         สิบสองราศี      @..เรื่องราวโหราศาสตร์ โบราณ์ปราชญ์น่าสรรเสริญ     ศึกษาดาราเพลิน เห็นว่าโลกมันแบนแบน     ดวงดาวดวงอาทิตย์ ตามที่คิดง่ายเหลือแสน     มันโผล่มาตรงแดน ตะวันออกเรื่อยร่ำไป     แหวกว่ายขึ้นบนฟ้า เคลื่อนแลหาตกทางไหน     ลับลงกลับมาใหม่ เป็นเช่นนี้ตลอดมา     มองเห็นฟ้าแพรวพราว มีกลุ่มดาวแปลกจริงหนา     รูปร่างสิงสารา สิบเอ็ดกลุ่มชื่อสัตว์มี     อีกกลุ่มคล้ายตาชั่ง มาลองฟังชื่อดูถี     กลุ่มแรกคล้ายแพะมี ราศีเมษนั่นแน่นอน     กลุ่มสองดูคล้ายวัว พฤษกตัวคล้ายกาสร     ราศีงัวงามงอน กลุ่มที่สามดูต่อไป     มันคล้ายคนเคียงคู่ ทำไรอยู่น่าสงสัย     มิถุนชักแน่ใจ เขาคงจักรักใคร่กัน     กลุ่มสี่มองคล้ายปู อ้อฉันรู้กรกฏขัน     แปดขาราศีมัน เขาว่าใช่คล้ายปูเดิน     ที่ห้าราศีสิงห์ คล้ายเสียจริงยังนึกเขิน     ดูไปก็พาเพลิน ดาวบังเอิญกระจัดกระจาย     กันยาราศีสาว ดูแพรงพราวส่องแสงฉาย     ยามมองต้องตาชาย ราศีหกตาชั่งทอง     เรียกชื่อราศีตุล งามนักคุณมิมีสอง     เที่ยงตรงเป็นธรรมตรอง ถึงเรียกตุลดูงดงาม     กลุ่มดาวรูปแมงป่อง พิจิกน้องใครเขาถาม     ธนูถัดมาตาม ราศีติดใกล้ชิดกัน     กลุ่มดาวมังกรย่าง ในแนวทางถัดมาสรรพ์     ราศีปีใหม่พลัน มกราพาชื่นใจ     กุมภดาวรูปหม้อ หมุนตามต่อมิสงสัย     ดาวมีนสิบสองได้ ครบเรียบร้อยหนึ่งวงจร     เขาวัดเป็นวงกลม ท้องฟ้าชมอุทาหรณ์     องศาพยากรณ์ สามหกสูนย์หนึ่งวงกลม     หนึ่งเดือนสิบสองหาร สามสิบฝานก็ดูสม     อาทิตย์เดินให้ชม หนึ่งองศาในหนึ่งวัน     เดือนหนึ่งสามสิบรอบ ฟังก็ชอบนึกนึกขัน     สามสิบองศานั้น ในหนึ่งเดือนมันลงตัว     สิบสองเดือนลองนับ ครบแน่ครับมันน่าหัว     อาทิตย์เดินไปทั่ว สามหกสูนย์รอบพอดี     เขาเรียกสิบสองเดือน มิแชเชือนขวบวิถี     หนึ่งรอบคือหนึ่งปี ผ่านราศีสิบสองดาว     เขานำเอามาใช้ ทำนายให้พวกหนุ่มสาว     วันเกิดถามเรื่องราว บอกชะตาว่ากันไป         ประกาศสงกรานต์2560     กาพย์ยานี 11      @..ที่หกเดือนเมษา ใกล้เข้ามาสงกรานต์หนอ     อยากเที่ยวกันให้พอ ดูข้อมูลประกาศกัน     สิบสามเมษาชัด ประกาศจัดสงกรานต์สรรพ์     หยุดงานด้วยสำคัญ กำหนดไว้วันสงกรานต์     โหราว่ายังก่อน อย่าใจร้อนฟังไขขาน     ต้องตรวจกระบวนงาน พระอาทิตย์เขาโคจร     จากมีนเข้าสู่เมษ เข้าไปเขตตามอักษร     องศาหนึ่งแน่นอน เป็นมหาวันสงกรานต์     สิบสามเดือนเมษา บางปีมาสิบสี่ขาน     เมื่อได้มงคลวาร ได้วันเนาถัดกันมา     อีกวันเถลิงศก ตกสามวันประกาศหนา     เรียบร้อยวันเวลา ปีนี่ว่าเมษายน     มหาวันสงกรานต์ สิบสี่วารมิสับสน     สิบห้าวันเนาดล เถลิงศกสิบหกงาม     ดูจันทรคติ ตริตรึกนางสงกรานต์ถาม     สิบสี่วันศุกร์นาม ทางคติยังคงเดิม     เป็นพฤหัสบดี เชิญเทวีออกมาเสริม     แห่เศียรบิดาเจิม พระสุเมรแห่รอบไป     ตกวารพฤหัส เทวีจัดขบวนไข     กิริณีวิไล บางคนเรียกกาฬกิณี     เครื่องทรงพาหุรัด ทัดมณฑางามสดสี     อาภรณ์มรกตมี ภักษาหารชอบถั่วงา     อาวุธขวาขอช้าง ซ้ายอ้างปืนจริงเจียวหนา     นักเลงขี่คชา นอนหลับมานางสงกรานต์     โหราทำนายบอก เอื้อนเอ่ยออกคำไขขาน     สำคัญวันอังคาร จัดเป็นวารอธิบดี     ฝนตกสามร้อยห่า แบ่งว่าหิมวันต์วิถี     เก้าสิบห่าแค่นี้ อีกร้อยยี่เขาจักรวาล     หกสิบมหาสมุทร โลกมนุษย์สามสิบสาน     ธาราอาโปงาน น้ำจักท่วมน้ำมากแล     นาคาสี่ตัวเจ้า เขาเล่นน้ำโหราแถ     ต้นปีน้ำน้อยแน่ กลางปีงามแย่ปลายปี     น้ำท่วมปลายฤดู ธัญญาดูภัยมิหนี     ด้วงแมงคอยราวี ผลผลิตเสียสี่ส่วนไป     เก็บเกี่ยวเพียงหนึ่งส่วน บ้านเมืองล้วนร้อนรนไฉน     สงครามลุกเป็นไฟ แสนลำบากราษฎร     อ่านดูลำบากใจ หากมีภัยตามอักษร     ทุกข์เข็ญมันจักจร มาเยี่ยมเยือนถึงเรือนชาน     เตือนใจเตือนสติ มิประมาทรู้ประสาน     ทุกกิจกระทำการ พึงรอบคอบตอบชัดงาม     มีศีลประพฤติธรรม จักนำสุคติถาม     สงบสุขทุกโมงยาม ประพฤติตามพุทธดำเนิน     ละบาปสั่งกุศล กระทำตนน่าสรรเสริญ     ผ่องแผ้วจิตจำเริญ จักนิราศปราศภัยแล ฯ         บุญสามขนาน      @..ชาวพุทธควรศึกษา ปรารถนาบุญกันมากหลาย     ลงทุนกันมากมาย เพราะอยากได้บุญมากมี      @..ตื่นมาก็ตักบาตร เขาประกาศในวิถี     สายหน่อยจังหันดี เป็นแบบนี้เขาทำบุญ      @..ถามว่าแล้วพอไหม ที่อยากได้เห็นเกื้อหนุน     ได้มากหรือน้อยคุณ บอกมิถูกพอหรือยัง      @..ถามว่าบุญอยู่ไหน เอามาใช้หรือเพียงขัง     เก็บอยู่สิ้นชีวัง ถึงจักใช้เรื่องบาปบุญ      @..มากชนคนชอบคิด สิ้นชีวิตอยากให้หนุน     กุศลผลเจือจุน สู่สวรรค์สุขาวดี      @..ความจริงควรศึกษา บุญทำมาในวิถี     เพียงสามอย่างกิจมี สรรพคุณสามประการ      @..บุญหนึ่งชะความโลภ ตัวละโมบสระสนาน     ขัดเกลาด้วยทำทาน บุญแบบนี้ขัดโลภควร      @..บุญสองได้จากศีล แขกไทยจีนต่างสงวน     รักษาโทสะชวน ให้เบาบางทางเจริญ      @..บุญสามสมถะ วิปัสสะน่าสรรเสริญ     ขัดโง่งมงายเชิญ เรียกหาบุญวิปัสสนา      @..สามบุญกิจวันนี้ เป็นความดีควรศึกษา     สั่งสมดังหยูกยา ชะกิเลศวิเศษการ      @..ทานมัยทำมากมาก มิลำบากจักผสาน     มากมิตรบริวาร บารมีชวนชื่นชม      @..เป็นคนเอื้ออารีย์ จิตปรานีงามเหมาะสม     ผู้คนชวนนิยม ต่างนับถือชื่อกำจร      @..บุญศีลงามสงบ ใครได้คบสโมสร     มงคลห่างนิวรณ์ ล้วนสรรเสริญเจริญคุณ      @..บุญจากภาวนา คือปัญญาคอยเกื้อหนุ่น     เสริมศรีมีสกุล น่ายกย่องครรลองธรรม      @..ปัญญาฝ่ายโลกีย์ ราคามีนึกก็ขำ     อบรมบ่มประจำ ปริญญาได้ยากเย็น      @..ปัญญาโลกุตตระ วิริยะจึงจักเห็น     มรรคาส่องทางเป็น อริยะสัจจะมี      @..ผลบุญปัจจุบัน ผลเกิดพลันในวิถี     เพราะทำแต่กรรมดี อย่ากังวลผลต่อไป      @..จิตเตมิเศร้าหมอง คติจองอย่าสงสัย     เป็นทางสุขแน่ใจ สุคตินั้นแน่นอน      @..สุคติหนึ่งมนุษย์ จิตพิสุทธิ์สโมสร     สุขกายสุขใจจร สงบสุขเป็นอาจิณ      @..สองคือภพสวรรค์ มิผกผันหรือโผผิน     บุญมีคงได้ยิน ไปสวรรค์คติการ      @..พรหมโลกรูปาพรหม ภพสามคมน์กัมมัฏฐาน     บรรลุรูปฌาน จักเข้าถึงโลกแห่งพรหม      @..ภพสี่อรูปภพ คติครบสี่เหมาะสม     ทำบุญมากนิยม อานิสงส์ส่งเกิดมา      @..อีกสี่ทุกคติ ดิรัจฉานนับหนึ่งหนา     ภพเปรตสองตามมา อสุราสามภพมี      @..สุดท้ายนิริยะ ง่ายนักจะจองวิถี     สั่งสมชั่วทางนี้ ทุคติคือภพดำเนิน      @..ทำบาปในวันนี้ คติมีขัดเขิน     ทุกข์ยากมันมาเชิญ ให้เข้ากลุ่มทุกข์ทางจร      @..ไปสู่ทุคติ กรรมมันตริบาปมันสอน     พาไปที่รุ่มร้อน ยากร่มเย็นเพราะบาปกรรม      @..บุศบาปเราทำไว้ ผลย่อมได้มิถลำ     มิพลาดผลไล่นำ ส่งผลได้ปัจจุบัน      @..บุญส่งสุขจำเริญ บาปหนักเกินมักแปรผัน      ทางชั่วเข้ามากัน กรรมชั่วเรียกมันข้ามา      @..ยามใดล่วงลับแล้ว ยังมิแคล้วกรรมเรียกหา     พวกบาปมากลีลา ลงนรกตกลงไป      @..บุญมากมิยากนัก เชิญไปพักภพภูมิไหน     สวรรค์ภพพิไล หากบุญมีนี่หนทาง      @..ถูกแล้วเราชาวพุทธ บริสุทธิ์ใจสะสาง      ก่อบุญมิจืดจาง  จักมีใช้เมื่อต้องการ